74LS90 Sayıcı Entegresi

74LS90 Sayıcı Entegresi

74LS90 Sayıcı Entegresi, TTL ailesinin LS (Low-power Schottky) serisine ait, ikili onlu (BCD) sayıcı fonksiyonuna sahip bir entegredir. DIP-14 paketi içinde sunulan bu entegre, düşük güç tüketimi ve yüksek hız avantajlarını birleştirir. İçinde asimetrik bölme özelliğine sahip bir onlu sayıcı barındırır - bir adet mod-2 sayıcı (ikiye bölücü) ve bir adet mod-5 sayıcı (beşe bölücü) bulunur.

Sayıcı devreleri, frekans bölücüler ve dijital göstergeler için temel bileşen olan 74LS90, logic entegreler ailesinin önemli bir üyesidir. Saat, zamanlayıcı, frekans ölçer gibi zaman bazlı uygulamalarda sıklıkla kullanılan bu entegre, saat darbelerini sayarak veya bölerek dijital sistemlerde zaman ve sayma fonksiyonlarını gerçekleştirir.

0'dan 9'a kadar sayan BCD çıkışı, saat ve kronometre devrelerinde, dijital göstergelerde ve çeşitli sayıcı uygulamalarında yaygın olarak kullanılan bu entegreler kategorisindeki ürün, diğer elektronik komponentler ile birlikte, dijital sistemlerin temel yapı taşlarından biri olarak tercih edilmektedir.

Teknik Özellikler

74LS90 Sayıcı Entegresi'nin detaylı teknik özellikleri aşağıda listelenmiştir.

• Entegre Ailesi: 74LS (Low-power Schottky TTL)
• Fonksiyon: Decade Counter (BCD Sayıcı)
• Paket Tipi: DIP-14 (Dual In-line Package)
• Pin Sayısı: 14
• Sayıcı Yapısı: Bağımsız mod-2 ve mod-5 sayıcılar, kaskad bağlanabilir
• Sayma Kapasitesi: 0-9 arası (BCD çıkış)
• Çıkış Formatı: BCD (Binary Coded Decimal, 8-4-2-1 kodu)
• Maksimum Çalışma Frekansı: 42 MHz (tipik)
• Besleme Gerilimi (VCC): 5V (±0.25V)
• Tipik Gecikme Süresi: 16ns (giriş-çıkış)
• Güç Tüketimi: 125mW (tipik, 5V'da)
• Çalışma Sıcaklığı: 0°C ile +70°C arası (Ticari)
• Saat Girişleri: 2 (CP0? ve CP1?)
• Sıfırlama Girişleri: 4 (MR1, MR2, MS1, MS2)
• Çıkışlar: 4 (QA, QB, QC, QD - BCD formatında)
• Giriş Yüksek Seviye Gerilimi (VIH): Min. 2.0V
• Giriş Düşük Seviye Gerilimi (VIL): Maks. 0.8V
• Çıkış Yüksek Seviye Gerilimi (VOH): Min. 2.7V (IOH = -0.4mA)
• Çıkış Düşük Seviye Gerilimi (VOL): Maks. 0.5V (IOL = 8mA)
• Fan-out Kapasitesi: 10 LS TTL yükü
• Giriş Kapasitansı: 3.5pF (tipik)
• Reset/Set Eşik Değerleri: MR1&MR2=1 (sıfırlama), MS1&MS2=1 (9 ayarlama)
• Teknoloji: BiCMOS, Silikon
• RoHS Uyumluluğu: Evet
• Montaj Türü: Through-Hole (Delikli montaj)
• Boyutlar: 19.3mm × 6.35mm × 3.3mm (yaklaşık)
• Ağırlık: 0.8g (yaklaşık)

Kullanım Alanları

74LS90 Sayıcı Entegresi'nin kullanılabileceği çeşitli alanlar ve proje örnekleri.

Dijital Saat ve Zamanlayıcı Uygulamaları

• Saatler ve kronometreler
• Dijital zamanlayıcılar
• Saniye, dakika, saat sayıcıları
• Zaman bazlı kontrol sistemleri
• Zamanlama jeneratörleri

Dijital Gösterge Sistemleri

• 7-segment LED göstergeler için sürücüler
• Elektronik sayaçlar
• Olay sayıcıları
• Sıra sayıcıları
• Üretim hat sayıcıları

Frekans İşleme Uygulamaları

• Frekans bölücüler
• Frekans sayaçları
• Pulse jeneratörleri
• Dalga şekillendirme devreleri
• Dijital frekans sentezleyicileri

Avantajlar ve Özellikler

74LS90 Sayıcı Entegresi'nin sağladığı avantajlar ve çözümler.

• Esnek Sayıcı Yapısı: Mod-2 ve mod-5 sayıcıların ayrı veya kaskad kullanım imkanı
• BCD Çıkış: Doğrudan 7-segment sürücülere bağlanabilme kolaylığı
• Yüksek Çalışma Hızı: 42 MHz'e kadar çalışma frekansı
• Düşük Güç Tüketimi: LS teknolojisi ile standart TTL'e göre daha az enerji kullanımı
• Sıfırlama/Ayarlama Özelliği: Asenkron reset ve preset girişleri
• Kaskad Bağlama İmkanı: Çoklu 74LS90 ile daha büyük sayıcılar oluşturabilme
• TTL Uyumluluğu: Diğer TTL serisi entegrelerle doğrudan bağlantı
• Gürültü Bağışıklığı: TTL teknolojisinin sağladığı gürültü toleransı
• Çıkış Sürme Kapasitesi: Her çıkış 10 LS TTL yükü sürebilme
• Endüstri Standardı: Yaygın kullanım ve kolay bulunabilirlik

Bağlantı ve Kullanım

74LS90 Sayıcı Entegresi'nin bağlantı ve kullanım detayları hakkında bilgiler.

Pin konfigürasyonu (DIP-14 paketi):

• Pin 1 (MS1): 9 yükleme girişi 1
• Pin 2 (MS2): 9 yükleme girişi 2
• Pin 3 (MR1): Sıfırlama girişi 1
• Pin 4 (MR2): Sıfırlama girişi 2
• Pin 5 (VCC): Pozitif besleme (+5V)
• Pin 6 (NC): Bağlantı yok
• Pin 7 (NC): Bağlantı yok
• Pin 8 (QC): Çıkış C (2² değeri)
• Pin 9 (QB): Çıkış B (2¹ değeri)
• Pin 10 (GND): Toprak
• Pin 11 (QD): Çıkış D (2³ değeri)
• Pin 12 (QA): Çıkış A (2? değeri)
• Pin 13 (CP1?): Mod-5 sayıcı için saat girişi
• Pin 14 (CP0?): Mod-2 sayıcı için saat girişi

Sayıcı çıkış kodlaması (BCD):

• 0: QD=0, QC=0, QB=0, QA=0
• 1: QD=0, QC=0, QB=0, QA=1
• 2: QD=0, QC=0, QB=1, QA=0
• 3: QD=0, QC=0, QB=1, QA=1
• 4: QD=0, QC=1, QB=0, QA=0
• 5: QD=0, QC=1, QB=0, QA=1
• 6: QD=0, QC=1, QB=1, QA=0
• 7: QD=0, QC=1, QB=1, QA=1
• 8: QD=1, QC=0, QB=0, QA=0
• 9: QD=1, QC=0, QB=0, QA=1

Uygulama Örneği

74LS90 Sayıcı Entegresi kullanarak basit bir 0-99 sayıcı ve 7-segment gösterge devresi oluşturma.

Gerekli Komponentler

• 2x 74LS90 sayıcı entegresi (onlar ve birler basamağı için)
• 2x 7447 veya 7448 BCD-to-7-segment decoder
• 2x 7-segment ortak anot LED gösterge
• 14x 330Ω direnç (7-segment göstergeler için)
• 1x 1kHz kare dalga osilatör devresi (sayıcı için saat)
• 1x Buton (reset için)
• 1x 10kΩ pull-up direnci (reset butonu için)
• 2x 0.1µF bypass kapasitör
• Breadboard ve bağlantı telleri
• 5V DC güç kaynağı

Bağlantı Adımları

• Her 74LS90'ın VCC (pin 5) pinini 5V'a, GND (pin 10) pinini toprağa bağlayın
• Her VCC ve GND çifti arasına 0.1µF bypass kapasitör bağlayın
• Birinci 74LS90'ın CP0? (pin 14) girişini osilatör çıkışına bağlayın
• Birinci 74LS90'ın QA (pin 12) çıkışını aynı entegrenin CP1? (pin 13) girişine bağlayın
• Birinci 74LS90'ın QD (pin 11) çıkışını ikinci 74LS90'ın CP0? (pin 14) girişine bağlayın
• İkinci 74LS90'ın QA (pin 12) çıkışını aynı entegrenin CP1? (pin 13) girişine bağlayın
• Her iki 74LS90'ın MR1 (pin 3) ve MR2 (pin 4) reset girişlerini birbirine bağlayın
• Bağlanan reset pinlerini pull-up direnci ile 5V'a ve butona bağlayın, butonun diğer ucunu GND'ye bağlayın
• Birinci 74LS90'ın QA, QB, QC, QD çıkışlarını birinci 7447'nin A, B, C, D girişlerine bağlayın
• İkinci 74LS90'ın QA, QB, QC, QD çıkışlarını ikinci 7447'nin A, B, C, D girişlerine bağlayın
• Her 7447'nin a-g çıkışlarını 330Ω dirençler üzerinden ilgili 7-segment göstergenin a-g pinlerine bağlayın
• 7-segment göstergelerin ortak anot pinlerini 5V'a bağlayın

Bu devre, 0'dan 99'a kadar sayan iki basamaklı bir dijital sayıcı oluşturur. Osilatör, birinci 74LS90'a saat darbesi sağlar, bu da 0-9 arası sayarak birler basamağını oluşturur. Birinci sayıcı 9'dan 0'a döndüğünde, ikinci 74LS90'a tetik sinyali gönderir ve onlar basamağını bir artırır. Reset butonuna basıldığında her iki sayıcı da sıfırlanır. Osilatörün frekansı değiştirilerek sayma hızı ayarlanabilir.

Sorun Giderme ve İpuçları

74LS90 Sayıcı Entegresi kullanırken karşılaşabileceğiniz sorunlar ve çözüm önerileri.

Yaygın Sorunlar ve Çözümleri

• Sayıcı Düzgün Saymıyor: CP0? ve CP1? bağlantılarını kontrol edin, doğru kaskad yapıldığından emin olun
• Sayıcı Sıfırlanmıyor: MR1 ve MR2 girişlerinin her ikisinin de HIGH olup olmadığını kontrol edin
• Garip Sayma Sırası: Yanlış başlangıç durumu; reset işlemini uygulayın
• Çoklu Sayıcı Senkronizasyon Sorunu: Reset hatlarını birbirine bağlayın, saat dağıtımını optimize edin
• Yanlış BCD Çıkış: Çıkış bağlantılarını (QA, QB, QC, QD) ve ağırlıklarını (1-2-4-8) doğrulayın

Optimal Kullanım İpuçları

• Onlu (decade) sayıcı için mod-2 ve mod-5 sayıcıları birbirine bağlayın: QA → CP1?
• Yüksek frekanslı uygulamalarda, saat hatlarını mümkün olduğunca kısa tutun
• Kaskad bağlanan sayıcılar arasındaki saat gecikmeleri birikebilir; kritik uygulamalarda bunu göz önünde bulundurun
• Asenkron sayıcı tasarımında çıkışlarda geçici durumlar oluşabilir; bu, çıkışları doğrudan okurken sorunlara neden olabilir
• Sayıcı çıkışlarında dalgalanmaları azaltmak için latch veya flip-flop kullanmayı düşünün
• Farklı bölme oranları için, MR ve MS girişlerini kullanarak özel sayma sekansları oluşturabilirsiniz

Paket İçeriği

• 74LS90 Sayıcı Entegresi

İlgili Ürün Kategorilerimiz

Ürün Hakkında Sıkça Sorulan Sorular