LM336Z5 5V Programlanabilir Şant Regülatör To-92-3

LM336Z5 5V Programlanabilir Şant Regülatör TO-92-3

LM336Z5, hassas ve kararlı 5V referans voltaj kaynağı sunan entegre devredir. TO-92-3 paketinde sunulan bu şant regülatör, 5.0V ±1% hassasiyetle çalışma kapasitesine sahiptir.

Geniş çalışma akım aralığı, düşük dinamik empedans ve programlanabilir çıkış voltajı özelliği sunan bu entegreler, hassas voltaj referansı ve regülasyon gerektiren uygulamalar için ideal bir çözüm sağlar.

Minimum harici komponent gereksinimi ile elektronik komponentler arasında yer alan LM336Z5, diğer entegreler ile kolay entegre edilebilir yapısı sayesinde A/D ve D/A dönüştürücüler, ölçüm cihazları ve hassas güç kaynakları gibi uygulamalarda yaygın olarak kullanılmaktadır.

---

Teknik Özellikler

LM336Z5 5V Programlanabilir Şant Regülatör TO-92-3'ün detaylı teknik özellikleri aşağıda listelenmiştir.

• Üretici: Texas Instruments / National Semiconductor.
• Entegre Tipi: Programlanabilir Şant Regülatör
• Paket Tipi: TO-92-3 (Transistor Outline Package),
• Referans Voltajı: 5.0V (±1% tolerans)
• Çalışma Akım Aralığı: 400μA - 10mA
• Dinamik Empedans: 0.6Ω (tipik)
• Sıcaklık Katsayısı: 10ppm/°C (tipik)
• Çalışma Sıcaklığı: 0°C ile +70°C arası
• Uzun Süreli Kararlılık: 20ppm (1000 saat)
• Gürültü Voltajı: 20μV (RMS)
• Ayarlama Aralığı: ±4% (tipik)
• Maksimum Akım Değeri: 15mA
• Minimum Çalışma Akımı: 400μA
• Bağlantı: Şant regülatör (ters bağlı zener benzeri çalışma)
• Pin Sayısı: 3
• Boyutlar: 4.83mm x 3.91mm x 4.32mm (yaklaşık)
• Ağırlık: 0.2 gram (yaklaşık)

---

Kullanım Alanları

LM336Z5 5V Programlanabilir Şant Regülatör'ün kullanılabileceği çeşitli alanlar ve proje örnekleri.

Hassas Ölçüm Devreleri

• Dijital multimetreler
• Hassas sensör arabirimleri
• Sıcaklık ölçüm cihazları
• Ağırlık ölçerleri
• Kalibrasyon ekipmanları

Veri Dönüştürücüler

• Analog-Dijital dönüştürücüler (ADC)
• Dijital-Analog dönüştürücüler (DAC)
• Hassas komparatör devreleri
• Veri toplama sistemleri
• Sinyal koşullandırıcılar

Güç Kaynakları

• Laboratuvar güç kaynakları
• Hassas voltaj regülatörleri
• Batarya şarj devreleri
• Sabit akım kaynakları
• Güç monitor devreleri

Endüstriyel Kontrol

• PLC sistemleri
• Proses kontrol cihazları
• Otomatik test ekipmanları
• Fabrika otomasyon sistemleri
• Kalite kontrol enstrümanları

Hobi ve Eğitim Projeleri

• Hassas gaz/ısı detektörleri
• Arduino ve mikrodenetleyici projeleri
• Elektronik laboratuvar ekipmanları
• Sensör kalibrasyon devreleri
• Elektronik deney setleri

---

Avantajlar ve Özellikler

LM336Z5 5V Programlanabilir Şant Regülatör'ün sağladığı avantajlar ve çözümler.

• Yüksek Hassasiyet: ±1% fabrika kalibrasyonu ile doğru referans voltajı
• Ayarlanabilir Çıkış: İstenilen değere ince ayar yapılabilme özelliği
• Düşük Sıcaklık Katsayısı: 10ppm/°C ile sıcaklık değişimlerinden minimal etkilenme
• Düşük Gürültü: 20μV RMS değeri ile temiz ve kararlı voltaj referansı
• Geniş Akım Aralığı: 400μA - 10mA çalışma akımı ile esnek kullanım
• Düşük Dinamik Empedans: 0.6Ω değeri ile iyi yük regülasyonu
• TO-92 Paketi: Delikli devre kartları ve breadboard için kolaylık
• Az Harici Komponent: Minimum ekstra parça gerektiren basit devre tasarımı
• Uzun Süreli Kararlılık: 20ppm/1000 saat değeri ile uzun vadeli güvenilirlik
• Kolay Entegrasyon: Birçok devre ile uyumlu çalışma

---

Devre Tasarımı ve Uygulama

LM336Z5 5V Programlanabilir Şant Regülatör'ün devre tasarımı ve uygulaması hakkında detaylar.

Pin Konfigürasyonu

LM336Z5 entegresinin pin yerleşimi ve işlevleri.

• Pin 1 (ADJ): Ayarlama pini
• Pin 2 (ANODE): Anot bağlantısı (genellikle toprağa bağlanır)
• Pin 3 (CATHODE): Katot bağlantısı (pozitif çıkış voltajı)

Temel Devre Şeması

LM336Z5 entegresini kullanmanın temel yöntemleri ve devre şeması.

Gerekli Komponentler:

• 1x LM336Z5 5V Şant Regülatör
• 1x Akım sınırlama direnci (Rs)
• 1x Ayar potansiyometresi (opsiyonel, 10kΩ)
• Güç kaynağı (Vin > 5V)

Temel Bağlantılar:

1. Pin 2 (ANODE) toprağa bağlanır
2. Pin 3 (CATHODE) akım sınırlama direnci (Rs) üzerinden pozitif beslemeye (Vin) bağlanır
3. Pin 1 (ADJ) kullanılmayacaksa açık bırakılır veya ayar için potansiyometre bağlanır

Akım Sınırlama Direnci (Rs) Hesaplama

LM336Z5'in doğru çalışması için gerekli akım sınırlama direncinin hesaplanması.

Formül:

• Rs = (Vin - Vout) / I
• Rs: Akım sınırlama direnci (ohm)
• Vin: Giriş voltajı (volt)
• Vout: LM336Z5 çıkış voltajı (5V)
• I: İstenilen çalışma akımı (ampere)

Örnek Hesaplama:

• Vin = 12V, istenilen çalışma akımı I = 1mA için:
• Rs = (12V - 5V) / 0.001A = 7V / 0.001A = 7kΩ
• En yakın standart değer: 6.8kΩ

Tipik Rs Değerleri:

Giriş Voltajı (Vin)	Çalışma Akımı (I)	Rs Değeri
9V	1mA	3.9kΩ
12V	1mA	6.8kΩ
15V	1mA	10kΩ
24V	1mA	18kΩ
12V	5mA	1.5kΩ

Voltaj Ayarlama

LM336Z5'in çıkış voltajını ayarlama yöntemleri.

Voltaj Artırma:

• Bağlantı Şekli:
  • ADJ pini (Pin 1) ile ANODE pini (Pin 2) arasına bir direnç (Ra) bağlanır
  • Bu bağlantı çıkış voltajını artırır
  • Ra değeri tipik olarak 10kΩ - 100kΩ arasında seçilir
• Voltaj Değişimi:
  • Ra = 20kΩ için yaklaşık +60mV artış (5.06V)
  • Ra = 10kΩ için yaklaşık +120mV artış (5.12V)
  • Ra = 5kΩ için yaklaşık +240mV artış (5.24V)

Voltaj Azaltma:

• Bağlantı Şekli:
  • ADJ pini (Pin 1) ile CATHODE pini (Pin 3) arasına bir direnç (Rb) bağlanır
  • Bu bağlantı çıkış voltajını azaltır
  • Rb değeri tipik olarak 10kΩ - 100kΩ arasında seçilir
• Voltaj Değişimi:
  • Rb = 20kΩ için yaklaşık -60mV azalma (4.94V)
  • Rb = 10kΩ için yaklaşık -120mV azalma (4.88V)
  • Rb = 5kΩ için yaklaşık -240mV azalma (4.76V)

Ayarlanabilir Referans:

• Potansiyometre Kullanımı:
  • 10kΩ potansiyometrenin orta bacağı ADJ pinine (Pin 1) bağlanır
  • Potansiyometrenin bir ucu ANODE (Pin 2), diğer ucu CATHODE (Pin 3) pinine bağlanır
  • Bu şekilde çıkış voltajı yaklaşık ±4% aralığında ayarlanabilir (4.8V - 5.2V)
  • İnce ayar için çok turlu potansiyometre tercih edilebilir

Sıcaklık Kompanzasyonu

LM336Z5'in sıcaklık katsayısını ayarlama ve sıfırlama yöntemleri.

Negatif Sıcaklık Katsayısı Oluşturma:

• Uygulama Alanları:
  • Özellikle silikon diyot veya transistör referanslı devreleri dengelemek için
  • Pozitif sıcaklık katsayılı devrelerde sıcaklık kompanzasyonu için
• Bağlantı Şekli:
  • ADJ pini (Pin 1) ile CATHODE pini (Pin 3) arasına direnç bağlanır
  • Bu bağlantı negatif sıcaklık katsayısı yaratır
  • Tipik değerler 15kΩ - 30kΩ arasındadır

Pozitif Sıcaklık Katsayısı Oluşturma:

• Uygulama Alanları:
  • Negatif sıcaklık katsayılı devreleri dengelemek için
  • Özel uygulamalarda sıcaklık ile artan voltaj gerektiğinde
• Bağlantı Şekli:
  • ADJ pini (Pin 1) ile ANODE pini (Pin 2) arasına direnç bağlanır
  • Bu bağlantı pozitif sıcaklık katsayısı yaratır
  • Tipik değerler 15kΩ - 30kΩ arasındadır

Sıfır Sıcaklık Katsayısı Elde Etme:

• Bağlantı Şekli:
  • ADJ pini (Pin 1) potansiyometre veya trimpot üzerinden hem ANODE hem de CATHODE pinlerine bağlanır
  • Potansiyometre hassas şekilde ayarlanarak sıcaklık katsayısı minimuma indirilir
  • Önerilen yöntem: Farklı sıcaklıklarda ölçüm yaparak potansiyometreyi kalibre etmek

Gürültü Azaltma

LM336Z5 referans voltajının gürültüsünü azaltma yöntemleri.

Bypass Kapasitörü Kullanımı:

• Bağlantı Şekli:
  • CATHODE (Pin 3) ve ANODE (Pin 2) pinleri arasına 0.1μF - 1μF kapasitör bağlanır
  • Bu kapasitör yüksek frekanslı gürültüyü filtreler
  • Seramik veya tantalum kapasitörler tercih edilebilir
• Daha İyi Gürültü Filtresi İçin:
  • İki farklı değerde kapasitör paralel bağlanabilir (örn: 0.1μF ve 10μF)
  • RC filtresi eklenebilir (CATHODE pininden çıkış voltajına 100Ω direnç ve 10μF kapasitör)
  • Kapasitörleri mümkün olduğunca LM336Z5'e yakın yerleştirin

PCB Tasarım İpuçları:

• LM336Z5'in etrafına gürültü oluşturabilecek komponentleri yerleştirmekten kaçının
• Toprak düzlemi (ground plane) kullanın
• Güç ve sinyal hatlarını birbirinden ayırın
• Referans voltaj hattını mümkün olduğunca kısa tutun
• Manyetik ve elektrostatik gürültü kaynaklarından uzak tutun

---

Örnek Uygulamalar

LM336Z5 5V Programlanabilir Şant Regülatör ile yapılabilecek pratik uygulama örnekleri.

Basit 5V Referans Kaynağı

Temel hassas referans voltajı devresi tasarımı.

• Gerekli Komponentler:
  • 1x LM336Z5 5V Şant Regülatör
  • 1x 4.7kΩ akım sınırlama direnci (12V besleme için)
  • 1x 10kΩ potansiyometre (kalibrasyon için)
  • 1x 0.1μF kapasitör (gürültü filtresi)
  • 1x 10μF elektrolitik kapasitör (gürültü filtresi)
• Devre Çalışması:
  • 12V besleme voltajı 4.7kΩ direnç üzerinden LM336Z5'i besler
  • LM336Z5, CATHODE ve ANODE arasında 5V sabit voltaj oluşturur
  • 10kΩ potansiyometre ile referans voltajı hassas şekilde ayarlanır
  • Kapasitörler gürültüyü filtreleyerek temiz bir 5V referans sağlar
  • Bu referans, harici devrelerin hassas ölçümünde kullanılabilir
• Uygulama Alanları:
  • Operasyonel amplifikatör devreleri
  • Analog-dijital dönüştürücüler
  • Komparatör eşik seviyesi belirleme
  • Ölçüm cihazları kalibrasyonu
  • Hassas gerilim bölücüler

Batarya Durum Monitörü

12V kurşun asit batarya için durum gösterge devresi.

• Gerekli Komponentler:
  • 1x LM336Z5 5V Şant Regülatör
  • 1x LM358 veya LM339 karşılaştırıcı entegresi
  • 3-4x LED (farklı renklerde)
  • Gerilim bölücü dirençleri
  • Trimpotlar (eşik ayarları için)
  • Çeşitli dirençler ve bypass kapasitörleri
• Devre Çalışması:
  • LM336Z5, karşılaştırıcılar için kararlı 5V referans voltajı sağlar
  • Batarya voltajı gerilim bölücü ile ölçüm aralığına indirgenir
  • Karşılaştırıcılar farklı batarya seviyelerini belirler
  • Eşik değerleri trimpotlar ile ayarlanır
  • LED'ler batarya durumunu gösterir (yeşil: dolu, sarı: orta, kırmızı: düşük)
• Eşik Değerleri (12V batarya için):
  • 12.6V - 12.7V: Tam şarj
  • 12.0V - 12.2V: Normal durum
  • 11.8V - 11.9V: Yarı dolu
  • 11.5V altı: Düşük (şarj gerekli)

Hassas Sıcaklık Ölçer

LM35 sıcaklık sensörü ve LM336Z5 referanslı hassas termometre.

• Gerekli Komponentler:
  • 1x LM336Z5 5V Şant Regülatör
  • 1x LM35 sıcaklık sensörü
  • 1x Operasyonel yükselteç (örn. LM358)
  • 1x Analog gösterge veya dijital voltmetre
  • Hassas dirençler ve ayar potansiyometresi
  • Bypass kapasitörleri
• Devre Çalışması:
  • LM336Z5, tüm devre için sabit referans voltajı sağlar
  • LM35 sıcaklık sensörü, °C başına 10mV çıkış verir
  • Op-amp, sıcaklık sinyalini yükselterek daha hassas okuma sağlar
  • Potansiyometre ile devre kalibre edilir
  • LM336Z5'in sıcaklık kararlılığı, ölçüm hassasiyetini artırır
• Özellikler:
  • ±0.5°C hassasiyet
  • 0°C - 100°C ölçüm aralığı
  • Sıcaklık değişimlerinden minimal etkilenme
  • Düşük komponent sayısı
  • Kolay kalibrasyon

Sabit Akım Kaynağı

LED'ler veya diğer yükler için hassas sabit akım kaynağı.

• Gerekli Komponentler:
  • 1x LM336Z5 5V Şant Regülatör
  • 1x Operasyonel yükselteç (örn. LM358)
  • 1x Güç transistörü (örn. BD139, 2N2222)
  • 1x Hassas direnç (akım sensörü için)
  • Potansiyometre (akım ayarı için)
  • Çeşitli dirençler ve kapasitörler
• Devre Çalışması:
  • LM336Z5, op-amp için hassas referans voltajı sağlar
  • Potansiyometre ile referans gerilimi bölünür
  • Op-amp, sensör direncindeki gerilim düşümünü referans ile karşılaştırır
  • Transistör, akımı sabit tutmak için sürülür
  • Akım değeri I = Vref / Rsense formülü ile belirlenir
• Uygulamalar:
  • Yüksek güçlü LED sürücüleri
  • Batarya şarj devreleri
  • Elektronik yük testleri
  • Hassas galvanik kaplama
  • Laboratuvar akım kaynakları

---

Sorun Giderme ve İpuçları

LM336Z5 5V Programlanabilir Şant Regülatör kullanırken karşılaşabileceğiniz sorunlar ve çözüm önerileri.

Yaygın Sorunlar ve Çözümleri

• Çıkış Voltajı Yok veya Düşük: Akım sınırlama direncini kontrol edin, besleme voltajını ölçün, min. 400μA akım gerektiğini unutmayın, bağlantıları kontrol edin
• Kararsız Voltaj Çıkışı: Bypass kapasitörleri ekleyin, beslemeyi stabilize edin, yüksek kaliteli dirençler kullanın, RF gürültüyü azaltın
• Sıcaklık Kaymaları: Sıcaklık kompanzasyonu için ADJ pinini kullanın, hava akışını iyileştirin, termal izolasyon sağlayın
• Yüksek Gürültü Seviyesi: RF filtreleme ekleyin, toprak düzlemini iyileştirin, kısa bağlantılar kullanın, LC filtre ekleyin
• Kalibrasyon Sorunları: Multimetre hassasiyetini kontrol edin, çok turlu potansiyometre kullanın, voltaj düşümlerini hesaba katın

Tasarım İpuçları

LM336Z5 tabanlı devreler için öneriler ve dikkat edilecek noktalar.

• PCB Tasarımı:
  • LM336Z5'i ısı kaynaklarından uzak tutun
  • Kısa ve kalın bakır yollar kullanın
  • Bypass kapasitörlerini mümkün olduğunca yakın yerleştirin
  • Referans voltaj hatlarını gürültülü devre bölümlerinden uzak tutun
  • Termal dengeyi iyileştirmek için geniş bakır alanlar kullanın
• Gürültü Azaltma Teknikleri:
  • Birden fazla bypass kapasitörü kullanın (örn. 0.1μF ve 10μF paralel)
  • Güç kaynağı filtresi ekleyin (LC filtre)
  • Ekranlama yapın (gerekirse metal muhafaza)
  • Dijital ve yüksek akımlı devrelerden uzak tutun
  • Yıldız topraklama (star grounding) prensibi kullanın
• Performans İyileştirme:
  • Sıcaklık kararlılığı için ADJ pinini kullanın
  • Uzun bağlantıların neden olduğu voltaj düşümlerini telafi edin
  • Hassas uygulamalarda cihazı kalibrasyon sonrası yapıştırıcı ile sabitleyin
  • Isı dengelemesi için termal bağlantı yapın
  • Hassas dirençler ve potansiyometreler kullanın (%0.1 veya daha iyi)
• Uygun Çalışma Koşulları:
  • Optimum çalışma akımı: 1mA - 5mA arasıdır
  • Minimum akım olan 400μA'in altına düşmeyin
  • Maksimum akım olan 10mA'i aşmamaya çalışın
  • Sıcaklık değişimlerini minimuma indirin
  • Besleme voltajı dalgalanmalarından koruyun

Alternatif Kullanım Yöntemleri

LM336Z5'in standart dışı bazı kullanım şekilleri ve özel uygulamaları.

• Sıcaklık Sensörü Olarak Kullanım:
  • ADJ pini açık bırakıldığında, çıkış voltajı sıcaklıkla değişir
  • Bu özellik bir sıcaklık sensörü olarak kullanılabilir
  • ADJ pini ile sıcaklık katsayısı ayarlanarak hassasiyet artırılabilir
  • Kalibrasyon için bilinen sıcaklıklarda ölçüm yapılmalıdır
  • Doğrusallık için ek devre tasarımı gerekebilir
• Şant Regülatör Zener Alternatifi:
  • Standart zener diyotlardan daha kararlı referans noktası
  • Düşük gürültü ve sıcaklık katsayısı ile hassas zener yerine kullanım
  • Ayarlanabilir çıkış voltajı sayesinde özel değerler elde edilebilir
  • Hassas klip/limiter devreleri için ideal
  • Dinamik empedansı çok düşük (0.6Ω) olduğundan zenerden üstün
• Çoklu Referans Kaynağı:
  • Tek bir LM336Z5 ile gerilim bölücüler kullanarak farklı referans voltajları oluşturulabilir
  • Op-amp tampon devreleri ile yükleme etkisinden izole edilebilir
  • Örneğin 5V kaynaktan 3.3V, 2.5V, 1.8V, 1.2V gibi farklı referanslar üretilebilir
  • Bu yöntem birden fazla referans gerektiren devreler için ekonomiktir
  • Kalibrasyonu basitleştirir, tek bir ayar noktası yeterlidir

Karşılaştırmalı Değerlendirme

LM336Z5 ve benzer alternatif entegrelerin karşılaştırılması.

• LM336Z5 vs TL431:
  • TL431 daha geniş ayar aralığına sahiptir (2.5V - 36V)
  • LM336Z5 daha düşük sıcaklık katsayısı sunar (10ppm/°C vs 50ppm/°C)
  • LM336Z5 daha düşük gürültü seviyesine sahiptir
  • TL431 daha yüksek akım kapasitesine sahiptir (100mA)
  • Hassas 5V uygulamaları için LM336Z5 daha uygundur
• LM336Z5 vs LM385-2.5:
  • LM385-2.5 daha düşük referans voltajı sunar (2.5V)
  • LM336Z5 daha yüksek akım kapasitesine sahiptir
  • Her ikisi de benzer sıcaklık katsayısına sahiptir
  • LM385-2.5 daha düşük çalışma akımına sahiptir (20μA min)
  • Mikrodenetleyici uygulamaları için LM385-2.5 daha uygundur
• LM336Z5 vs Hassas Zener Diyotlar:
  • LM336Z5 daha iyi sıcaklık kararlılığı sağlar
  • LM336Z5 ayarlanabilir referans imkanı sunar
  • Zener diyotlar daha basit devre yapısına sahiptir
  • LM336Z5 daha düşük dinamik empedansa sahiptir
  • Hassas uygulamalarda LM336Z5 tercih edilmelidir

---

Paket İçeriği

• LM336Z5 5V Programlanabilir Şant Regülatör TO-92-3

---

İlgili Ürün Kategorilerimiz

---

---

Ürün Hakkında Sıkça Sorulan Sorular